Yargı Kararlarından Hareketle Türk İdare Hukukunda Hizmet Kusuru-Kişisel Kusur Ayrımı
Anahtar kelimeler:
Hizmet Kusuru, Kişisel Kusur, İdarenin Sorumluluğu, Rücu, Görev KusuruÖzet
Bu kitap, Türk idare hukukunda idarenin sorumluluğu rejiminin temelini oluşturan ve en tartışmalı alanlarından birini teşkil eden “hizmet kusuru-kişisel kusur ayrımını” teorik görüşler ve özellikle yargı kararları ekseninde tahlil etmektedir. İdarenin eylem ve işlemlerinden doğan zararların tazmininde, sorumluluğun idareye mi yoksa zarara sebep olan kamu görevlisine mi ait olacağının tespiti, hukuk sistemimizde uzun yıllardır devam eden bir sorundur. Öyle ki, Danıştay’ın bir olayı hizmet kusuru sayarak idareyi sorumlu tutarken, Yargıtay’ın benzer bir olayı kişisel kusur kabul ederek davayı kamu görevlisine yönlendirmesi veya Askeri Yüksek İdare Mahkemesi’nin aynı eylemi kusursuz sorumluluk ilkesi çerçevesinde değerlendirmesi, uygulamada karşılaşılan temel problemlerden biridir. Yasama organı ise bu yargısal karmaşadan bağımsız olarak, özellikle Devlet Memurları Kanunu (DMK) ve Anayasa’da yaptığı düzenlemelerle, en azından zarar gören açısından ayrımı ortadan kaldırmaya yönelik adımlar atmıştır. Bu çalışma, söz konusu ayrımın teorik çerçevesini, tarihsel süreçteki evrimini ve günümüzdeki uygulama sorunlarını bir bütün olarak ele almayı amaçlamaktadır.
Kitabın birinci bölümünde, ayrımın temelini oluşturan kavramsal çerçeve ortaya konulmaktadır. Bu bağlamda öncelikle, idare hukukuna özgü bir kavram olan “hizmet kusuru” ele alınmıştır. Yasalarla tanımlanmamış ve içtihatlarla şekillenmiş olan hizmet kusurunun; özel hukuktaki kusur anlayışından ayrılan bağımsız, asli, anonim, objektif ve esnek nitelikleri incelenmiştir. Hizmet kusurunun ortaya çıkış biçimleri olan hizmetin kötü işlemesi, geç işlemesi ve hiç işlememesi halleri, yargı kararlarından örneklerle somutlaştırılmıştır. Ardından, ayrımın diğer kanadını oluşturan “kişisel kusur” kavramı, özel hukuktaki anlamından idare hukukundaki görevle bağlantılı anlamına evrilişiyle birlikte analiz edilmiştir. Bu kısımda ayrıca, Türk hukukunda ayrımın anlaşılmasında kilit rol oynayan hizmet kusuru/görev kusuru/salt kişisel kusur gibi farklı doktrinel ayrımlar ile Fransız hukukundan gelen kusurların ve sorumlulukların birleşmesi gibi teoriler de açıklanmıştır.
İkinci bölüm, hizmet kusuru-kişisel kusur ayrımının Türk idare hukukundaki tarihsel dönüşümüne odaklanmaktadır. Bu dönüşüm, anayasal dönemler itibarıyla incelenmiştir. Özellikle 1961 Anayasası dönemi, Anayasa’nın 114. maddesiyle idarenin sorumluluğunu anayasal bir ilke haline getirmesiyle bir dönüm noktası olmuştur. Bu dönemdeki en önemli gelişme, 657 sayılı DMK’nın 13. maddesi ile getirilen “teminat sistemi”dir. Gerekçesinde hizmet kusuru-kişisel kusur tartışmalarına son vermek amacıyla Alman hukukundan esinlenildiği belirtilen bu madde, doktrinde ve yargı kararlarında yine de farklı yorumlara imkan tanınmasına engel olamamıştır. Bu bölümde ayrıca, 1602 sayılı AYİM Kanunu’nun 24. maddesi ve bu maddeye ilişkin Anayasa Mahkemesi’nin 1975 tarihli iptal kararı da ayrıntılı olarak incelenmiştir. Son olarak, 1982 Anayasası dönemi ele alınmış; Anayasa’nın 125. maddesiyle genel sorumluluk ilkesi korunurken, 40/3 ve 129/5 maddeleriyle kamu görevlilerinin sorumluluğuna ilişkin özel ve emredici hükümler getirilmiştir. Bu yeni hükümlerin amacı, amacı, DMK m.13’ün yarattığı karmaşayı gidermek olsa da, Anayasa’nın 125 ve 137. maddeleriyle birlikte varlıklarını sürdürmeleri, yeni yorum ve uygulama sorunlarını da beraberinde getirmiştir.
Kitabın üçüncü ve son bölümü, günümüzde yargı kararları ışığında ayrımın uygulanmasına ilişkin temel problemlere odaklanmaktadır. Bu çerçevede, özellikle 1982 Anayasası sonrası yargı içtihatlarında merkezi bir rol oynayan “görev kusuru” kavramı analiz edilmiştir. Danıştay’ın, Anayasa m.129/5 hükmünün kapsamını belirlemek için kullandığı ve zamanla “salt kişisel kusur” sayılabilecek halleri dahi içine alacak şekilde genişlettiği “görev kusuru niteliğinde hizmet kusuru” anlayışı incelenmiştir. Buna karşılık Yargıtay’ın, uzun süre daha dar bir yorumla salt kişisel kusurun varlığını sürdürdüğü ve davaları adli yargının görev alanında gördüğü, ancak kimi zaman kararlarıyla Danıştay çizgisine yaklaştığı da tespit edilmiştir. Ayrımın uygulanmasındaki temel kriterler olan; ajanın sübjektif niyeti (kin, garez, husumet), eylemin suç teşkil etmesi ve yargı kararlarının uygulanmaması gibi özel durumlar, yüksek mahkemelerin güncel kararlarıyla karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır. Son olarak, ayrımın pratik bir sonucu olan idarenin sorumlu personele rücu etmesi meselesi, rücu davalarında görevli yargı yeri, uygulanacak ilkeler ve kusurun ağırlığı gibi boyutlarıyla tartışılmıştır. Çalışma, özellikle idari hukuku ve idari yargı bakımından ayrımın günümüzde zarar gören açısından büyük ölçüde ortadan kalktığı ve esasen idare ile personel arasında bir iç mesele olan rücu ilişkisi bakımından önem taşıyan bir kavrama dönüştüğü tespitiyle son bulmaktadır.
Referanslar
Aliefendioğlu, Yılmaz. “Danıştay Kararlarına Uyulması.” Danıştay Dergisi 5, no. 16–17 (1975): 16–21.
Alikaşifoğlu, Kemalettin. Son Değişiklikleri İçeren Gerekçeli Açıklamalı İçtihatlı: Devlet Memurları Kanunu. Ankara: Yarıaçık Cezaevi Matbaası, 1979.
Akgüner, Tayfun. Kamu Personel Yönetimi. 3rd ed. İstanbul: Der, 1998.
Akillioğlu, Tekin. “Anayasa Mahkemesine Göre Anayasa 114 Yorumu.” In Seha Meray’a Armağan, 1:3–26. Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, 1981.
Akyılmaz, Bahtiyar. “Sosyal Risk İlkesi ve Uygulama Alanı.” Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 9, no. 1–2 (June–December 2005): 178–204.
Akyılmaz, Bahtiyar. “İdarenin Kusurlu Personeline Rücu Sorunu.” In Sorumluluk ve Tazminat Hukuku Sempozyumu, 28–29 Mayıs 2009, 537–49. Ankara: Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Basımevi, 2009.
Akyılmaz, Bahtiyar. “Türkiye’de İdarenin Mali Sorumluluğu.” Unpublished professorship thesis, Konya, 2004.
Akyılmaz, Bahtiyar. “Yargı Kararlarının Yerine Getirilmemesinden Doğan Sorumluluk.” Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 11, no. 1–2 (2007): 449–69.
Akyılmaz, Bahtiyar. “İdari Yargıda Tam Yargı Davalarının Görülüş Usulündeki Sorunlar.” In İdari Yargı Uygulaması ve Karşılaşılan Sorunlar, 71–83, 110–28 (discussion section). Konya: Konya Barosu Yayınları, 2012.
Akyılmaz, Bahtiyar, Murat Sezginer, and Cemil Kaya. Türk İdare Hukuku. 2nd ed. Ankara: Seçkin, 2011.
Aslan, Zehreddin. İdari Yargı’da Yürütmenin Durdurulması. 2nd ed. İstanbul: Alfa, 2001.
Atay, Ender Ethem, and Hasan Odabaşı. Teori ve Yargı Kararları Işığında İdarenin Sorumluluğu ve Tazminat Davaları. 2nd ed. Ankara: Seçkin, 2010.
Ayanoğlu, Taner. Uyuşmazlık Mahkemesi Kararlarına Göre İdari Eylemin Tanımlanması. İstanbul: Legal, 2004.
Azrak, Ali Ülkü. “Alman İdare Hukukunda Devletin Amme Hukuku Sahasındaki Faaliyetinden Doğan Mesuliyeti.” İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası 28, no. 2 (1962): 367–81.
Azrak, Ali Ülkü. “İdarenin ‘Toplumsal Muhatara (Sosyal Risk) Kuramı’na Göre Kusursuz Sorumluluğu.” In Sorumluluk Hukukunda Yeni Gelişmeler III. Sempozyumu, Ankara 12–13 Mayıs 1979, 135–47. İstanbul: Fakülteler Matbaası, 1980.
Balta, Tahsin Bekir. İdare Hukuku I: Genel Konular. Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, 1970–1972.
Başgil, Ali Fuad. “Devletin ve Diğer Hükmi Şahıslarının Mesuliyeti Meselesi (1).” Adliye Ceridesi 31, no. 6 (1940): 582–613.
Başpınar, Recep. “Tam Yargı Davaları.” In Yüzyıl Boyunca Danıştay, 481–511. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1968.
Başpınar, Recep. “Tartışmalar Bölümü.” In Sorumluluk Hukukunda Yeni Gelişmeler III. Sempozyumu, Ankara 12–13 Mayıs 1979, 177–271. İstanbul: Fakülteler Matbaası, 1980.
Bilge, Necip. “Bakanların Görev ve Sorumları.” Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 10, no. 1–4 (1953): 123–68.
Bilgen, Pertev. “Kamu Görevlilerinin Sorumluluğunun Yargılanmasında Yöntem ve Görev Konuları – Tartışmalar Bölümü.” Askeri Adalet Dergisi 22, no. 91 (September 1994): 67–89.
Candan, Turgut. Açıklamalı İdari Yargılama Usulü Kanunu. 3rd ed. Ankara: Adalet Yayınları, 2009.
Çağlayan, Ramazan. “Risk İlkesi Gereğince İdarenin Kusursuz Sorumluluğu Bağlamında Sosyal Risk İlkesi.” In Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Sorumluluk ve Tazminat Hukuku Sempozyumu, 28–29 Mayıs 2009, 451–95. Ankara: Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Basımevi, 2009.
Delcross, Xavier, and Bertrand Delcross. Fransa’da ve İngiltere’de İdarenin Sorumluluğu. Translated by Turgut Candan. Ankara: Başbakanlık Basımevi, 1984.
Duran, Lûtfi. İdare Hukuku Meseleleri. Gözden Geçirilmiş İlaveli Yeni Yayın. İstanbul: Fakülteler Matbaası, 1964.
Duran, Lûtfi. “İdari İşlemden Sorumluluk: İptal Davası – Tam Yargı Davası.” İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası 33, no. 3–4 (1967): 3–26.
Duran, Lûtfi. Türk Kamu Personelinin Mali Sorumluluğu. Prof. Dr. Tahsin Bekir Balta Armağanından Ayrı Bası. Ankara: Sevinç Matbaası, 1974.
Duran, Lûtfi. Türkiye İdaresinin Sorumluluğu; Sorumluluğun Temeli ve Sebepleri, Sorumluluğa Yol Açan Olgular. Ankara: TODAİE Yayınları, 1974.
Duran, Lûtfi. İdare Hukuku Ders Notları. İstanbul: Fakülteler Matbaası, 1982.
Duran, Lûtfi. “Türk Kamu Personelinin Mali Sorumluluğu Sorunu.” Amme İdaresi Dergisi 17, no. 2 (June 1984): 3–20.
Duran, Lûtfi. “Yargıtay’ın Kamu Hukukuna Değgin Son Kararları Üzerine Mülahazalar I.” Amme İdaresi Dergisi 18, no. 2 (June 1985): 27–44.
Duran, Lûtfi. “Yargıtay’ın Kamu Hukukuna Değgin Son Kararları Üzerine Mülahazalar II.” Amme İdaresi Dergisi 18, no. 3 (September 1985): 43–58.
Duran, Lûtfi. “Yargıtay’ın Kamu Hukukuna Değgin Son Kararları Üzerine Mülahazalar III.” Amme İdaresi Dergisi 18, no. 4 (December 1985): 63–82.
Duran, Lûtfi. “Anayasa Mahkemesine Göre Türkiye’nin Düzeni (II).” Amme İdaresi Dergisi 19, no. 2 (December 1986): 3–28.
Düren, Akın. İdare Hukuku Dersleri. Ankara: Sevinç Matbaası, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 1979.
Düren, Akın. “Tartışmalar.” In Sorumluluk Hukukunda Yeni Gelişmeler III. Sempozyumu, Ankara 12–13 Mayıs 1979, 177–271. İstanbul: Fakülteler Matbaası, 1980.
Eren, Fikret. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. 11th ed. İstanbul: Beta, 2009.
Esin, Yüksel. Danıştay’da Açılacak Tazminat Davaları – İkinci Kitap: Esas, İdarenin Hukuki Sorumluluğu. 2nd ed. Ankara: Güven Matbaası, 1976.
Esin, Yüksel. “Tartışmalar.” In Sorumluluk Hukukunda Yeni Gelişmeler III. Sempozyumu, Ankara 12–13 Mayıs 1979, 177–271. İstanbul: Fakülteler Matbaası, 1980.
Esin, Yüksel, and Erol Dündar. İdari İşlemler, İdari Eylemler, İdari Sözleşmeler ve Danıştay Kararlarına Uyulmaması Dolayısıyla, Danıştay’da Açılacak Tazminat Davaları: Birinci Kitap: Usul. Ankara: Balkanoğlu Matbaacılık, 1971.
Gözler, Kemal. İdare Hukuku. Vol. 1. 2nd ed. Bursa: Ekin Kitabevi, 2009.
Gözler, Kemal. İdare Hukuku. Vol. 2. 2nd ed. Bursa: Ekin Kitabevi, 2009.
Gözübüyük, A. Şeref. “Askerî Yüksek İdare Mahkemesi ve Görevleri.” Amme İdaresi Dergisi 5, no. 3 (September 1972): 3–13.
Gözübüyük, A. Şeref. Yönetsel Yargı. 4th ed. Ankara: [Publisher not specified], 1981.
Gözübüyük, A. Şeref. “Terör Olayları ve Yönetimin Sorumluluğu.” Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi 50, no. 3 (1995): 193–99.
Gül, Hulusi. “Türk Hukukunda İdare Ajanının Hukuki Sorumluluğu.” Unpublished master’s thesis, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1999.
Gülan, Aydın. “Kamu Hizmeti ve Görülüş Usulleri.” Unpublished master’s thesis, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1987.
Günday, Metin. İdare Hukuku. 10th ed. Ankara: İmaj Yayınevi, 2011.
Güran, Sait. “İdarenin ve Ajanını Sorumluluğunun Belirlenmesine İlişkin Düşünceler.” In Sorumluluk Hukukunda Yeni Gelişmeler II. Sempozyumu, Ankara 15–16 Aralık 1978, 187–98. İstanbul: Fakülteler Matbaası, 1981.
Güran, Sait. “Anayasa’nın 114 ve 140 ncı Maddeleri Münasebetiyle Mukayeseli Bir Tetkik.” İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası 30, no. 1–2 (1964): 71–98.
Güran, Sait. “Anayasanın 128 ve 129. Maddeleri Yönünden Kamu Görevlileri, Bakanların Durumu.” Amme İdaresi Dergisi 17, no. 3 (September 1984): 193–200.
Güran, Sait. “Anayasa Mahkemesi’nin 1982 Anayasası Döneminde Personel Hukukuna Bakışı.” Anayasa Yargısı Dergisi, no. 6 (1989): 39–66.
Güran, Sait. “Kamu Görevlilerinin Yargılanmasında Yöntem ve Görev Konuları.” Askeri Adalet Dergisi 22, no. 91 (September 1994): 50–66.
Gürsoy, Kemal Tahir. “İdarenin Sorumluluğuna İlişkin İlkelerden Son Gelişmeler ve İsviçre Hukukunda İdarenin Hukuki Sorumluluğunun Ana Hatları.” In Sorumluluk Hukukunda Yeni Gelişmeler III. Sempozyumu, Ankara 12–13 Mayıs 1979, 71–133. İstanbul: Fakülteler Matbaası, 1980.
Gürsoy, Kemal Tahir. “Tartışmalar.” In Sorumluluk Hukukunda Yeni Gelişmeler III. Sempozyumu, Ankara 12–13 Mayıs 1979, 177–271. İstanbul: Fakülteler Matbaası, 1980.
Hatemi, Hüseyin. “Organın Eyleminden Dolayı Tüzelkişiliğin Sorumluluğu.” In Sorumluluk Hukukunda Yeni Gelişmeler, I. Sempozyumu, Ankara 21–22 Ekim 1977, 129–40. İstanbul: Fakülteler Matbaası, 1980.
Hocaoğlu, A. Şeref. Devlet Şûrası ve Uyuşmazlık Mahkemesi Karar Hûlasaları. Ankara: Yeni Desen Matbaası, 1955.
Kalabalık, Halil. “Memurların ve Diğer Kamu Görevlilerinin Üçüncü Kişilere Karşı Sorumluluğunda Sistemler ve Türk Sorumluluk Sistemi.” Belediye Dergisi 3, no. 11 (May 1997): 31–37.
Kaneti, Selim. “Özel Hukuk Alanında Toplumsal Hasar Temeline Dayanan Sorumluluk.” In Sorumluluk Hukukunda Yeni Gelişmeler III. Sempozyumu, Ankara 12–13 Mayıs 1979, 147–50. İstanbul: Fakülteler Matbaası, 1980.
Kaneti, Selim. “Haksız Fiil Sorumluluğunda Kusur Kavramının Görevi.” In Sorumluluk Hukukunda Yeni Gelişmeler, I. Sempozyumu, Ankara 21–22 Ekim 1977, 29–66. İstanbul: Fakülteler Matbaası, 1980.
Kaya, Cemil. “İdari Yargıda Mahkeme Kararlarının Uygulanması ve Karşılaşılan Sorunlar.” In İdari Yargı Uygulaması ve Karşılaşılan Sorunlar Paneli, 97–109. Konya: Konya Barosu Yayınları, 2011.
Kaya, Cemil. “Avrupa Konseyi’ndeki Gelişmeler Işığında 5233 Sayılı Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zararların Karşılanması Hakkında Kanun.” Uluslararası Hukuk ve Politika 3, no. 10 (2007): 25–42.
Kaya, Cemil. İdari Yargı Kararlarının Uygulanması Konusuna Danıştay’ın Yaklaşımı (İYUK 28. Madde Üzerine Bir İnceleme). İstanbul: Legal, 2011.
Kaya, Cemil. “Rücuen Tazminat İstemiyle Açılan Davalarda Görevli Yargı Yerinin Belirlenmesi Konusunda Uyuşmazlık Mahkemesi Uygulaması.” İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası 70, no. 1 (2012): 115–22.
Karayalçın, Yaşar. “Tartışmalar Bölümü.” In Sorumluluk Hukukunda Yeni Gelişmeler III. Sempozyumu, Ankara 12–13 Mayıs 1979, 177–271. İstanbul: Fakülteler Matbaası, 1980.
Köksal, Mustafa. “Yasal Düzenlemeler ve İçtihatlar Işığında Terör Zararlarının İdarece Karşılanması Sorunu.” Terörle Mücadele ve Adalet Dergisi 1, no. 3 (October 2010): 363–408.
Kurşat, Zekeriya. “Hemşirelerin Hukuki Sorumluluğu.” İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası 68, no. 1 (2008): 293–322.
Malkoç, İsmail, and Aytaç Malkoç. Memurlar ve Suçlar: Memurlar ve Kamu Görevlilerinin Hukuki Sorumlulukları. Ankara: Seçkin Kitabevi, 1988.
Oğuzman, Kemal, and Turgut Öz. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. Vol. 2. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2012.
Onar, Sıddık Sami. İdare Hukukunun Umumi Esasları. Vol. 1. 3rd ed. İstanbul: İsmail Akgün Matbaası, 1966.
Onar, Sıddık Sami. İdare Hukukunun Umumi Esasları. Vol. 2. 3rd ed. İstanbul: İsmail Akgün Matbaası, 1966.
Onar, Sıddık Sami. İdare Hukukunun Umumi Esasları. Vol. 3. 3rd ed. İstanbul: İsmail Akgün Matbaası, 1966.
Ozansoy, Cüneyt. “Tarihsel ve Kuramsal Açıdan İdarenin Kusurdan Doğan Sorumluluğu.” Unpublished doctoral dissertation, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1989.
Ozansoy, Cüneyt. “Türkiye İdaresinin Sorumluluğunda Kamu Hukuku Erozyonu.” In I. Ulusal İdare Hukuku Kongresi: Birinci Kitap İdari Yargı, 1–4 Mayıs 1990, 72–87, and discussion section. Ankara: [Publisher not specified], 1991.
Özay, İl Han. Günışığında Yönetim. İstanbul: Filiz Kitabevi, 2004.
Özdemir, Necdet. Hizmet Kusuru Teorisi ve İdarenin Sorumluluğu. Ankara: Yeni Desen Matbaası, 1963.
Özgüldür, Serdar. Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Kararları Işığında Tam Yargı Davaları. Ankara: Yetkin Yayınları, 1996.
Sarıca, Ragıp. “Teşri Organının Faaliyetinden Dolayı Devletin Mali Mes’uliyeti Meselesi.” İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası 10, no. 1–2 (1944): 95–162.
Sarıca, Ragıp. “İdare Ajan ve Memurlarının Gördükleri Fonksiyon Sırasında İşledikleri Suçlardan İdare Malen Mes’ul Tutulabilir mi?” İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası 11, no. 3–4 (1945): 1–35.
Sarıca, Ragıp. “İdare Ajan ve Memurlarının Şahsi Kusurlarından Dolayı Şahsan Mesul Tutulmalarının Hukuki Mesnetleri.” İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 15, no. 1 (1949): 34–54.
Sarıca, Ragıp. “Şahsi Kusur ve Kıstaslar.” İstanbul Barosu Dergisi 20, no. 3 (March 1946): 87–101.
Sarıca, Ragıp. “Hizmet Kusuru ve Karakterleri.” İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 15, no. 4 (1949): 858–95.
Sarıca, Ragıp. “Fransa’da Ajan ve Memurların Şahsi Kusurlarından Devletin, İdarenin Mali Mesuliyeti Meselesi.” İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası 15, no. 2–3 (1949): 546–68.
Şener, Esat. “Tartışmalar Bölümü.” In Sorumluluk Hukukunda Yeni Gelişmeler III. Sempozyumu, Ankara 12–13 Mayıs 1979, 177–271. İstanbul: Fakülteler Matbaası, 1980.
Tan, Turgut. İdare Hukuku. Ankara: Turhan Kitabevi, 2011.
Tandoğan, Haluk. Kusura Dayanmayan Sözleşme Dışı Sorumluluk Hukuku. Ankara: Turhan Kitabevi, 1981.
Tarhanlı, İştar. “Uyuşmazlık Mahkemesi Kararları Işığında Kamulaştırmasız El Atma.” İdare Hukuku ve İlimleri Dergisi 11, no. 13 (1990): 41–47.
Tekinay, S. Sulhi, Sermet Akman, Haluk Burcuoğlu, and Atilla Altop. Tekinay Borçlar Hukuku Genel Hükümler. 7th ed. İstanbul: Filiz Kitabevi, 1993.
Tekinsoy, Ayhan. “Anayasa Mahkemesinin Kamu Görevlilerinin Kişisel Sorumluluğu Konusundaki Yaklaşımının Muhtemel Sonuçları.” Ankara Barosu Dergisi 2013, no. 1: 19–55.
Tutum, Cahit. Türkiye’de Memur Güvenliği. Ankara: TODAİE Yayınları, Sevinç Matbaası, 1972.
Yasin, Melikşah. “Tıbbi Hatalardan İdarenin Sorumluluğu.” In Sağlık Hukuku ve Yeni Türk Ceza Kanunundaki Düzenlemeler Sempozyumu I, 244–55. İstanbul: Deniz Ofset Matbaacılık, 2007.
Yayla, Yıldızhan. İdare Hukuku. İstanbul: Beta, 2009.
Yenice, Kazım, and Yüksel Esin. Açıklamalı, İçtihatlı, Notlu İdari Yargılama Usulü. Ankara: Arısan Matbaacılık, 1983.
Yayınlanan
Bölümler
Lisans
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
